Christoph Strack
Alman ordusundaki (Bundeswehr) Müslüman askerler uzun yıllardır Hristiyan ve Yahudi meslektaşlarının sahip olduğu manevi destek alma hakkından yoksun. Politik olarak imkânsız olarak görülen bu uygulamanın değişmesi için Savunma Bakanlığı harekete geçti.
DW’ye konuşan Savunma Bakanlığından bir sözcü Mart ayının ortasından bu yana Bakanlıkta bir uzmanın Alman ordusundaki Müslümanlar için somut bir manevi hizmet modeli geliştirdiğini ve bunun hayata geçirilmesine eşlik edeceği bilgisini verdi. Bu adım aynı zamanda Hristiyan ve Yahudilere yönelik manevi destek olanaklarını genişletmeyi amaçlıyor.
Alman ordusundaki Müslüman askerlere manevi hizmet verilmesi Alman siyasetçiler tarafından da dile getiriliyordu.
Müslüman askerlere manevi destek çağrısı
Alman askerlerinin sorunlarını ve ihtiyaçlarını dile getirmekle görevli Alman Federal Meclisinin Alman Ordusundan Sorumlu Üyesi Eva Högl Mart ayı ortasında sunduğu üç yıllık raporda, Müslüman askerlere imam hizmeti sağlanması çağrısında bulundu.
Almanya’da, Savunma Bakanlığı hangi siyasi partinin elinde olursa olsun konu Müslüman askerlere manevi destek hizmetine gelince bugüne kadar hep aynı siyasi söylem savunuldu. Bunun mümkün olmayacağı, konuyla ilgili iş birliği yapılabilecek, tüm Müslümanları temsil eden bir kurumun olmadığı ifade edildi.
Ancak Sosyal Demokrat Partili (SPD) Högl, Savunma Bakanlığının bu söylemini kabul etmiyor. Högl’e göre İslam inancına mensup askerler için diğer dinlerle eşit ölçüde yetkilendirilmiş bir askeri imamın bulunmaması “son derece yetersiz” bir durum. Högl, Savunma Bakanlığından nitelikli personel tarafından sözleşmeye dayalı olarak sağlanacak bu hizmetin hızlıca başlatılmasını talep etti.
Högl, bu talebinde 6 Şubat 2023’te Türkiye’de meydana gelen depremlerin ardından Alman ordusunun Türkiye’nin güneydoğusunda birkaç hafta süren yardım misyonunu hatırlattı.
Deprem sonrasında Türkiye’de görev yapanlar arasında Müslüman askerler de vardı. Bu askerlere manevi destek ise Müslüman olmayan iki askeri papaz tarafından sağlanmıştı. Högl, Müslüman askerlerin dini uygulamalar söz konusu olduğunda kendilerini terk edilmiş hissettiklerine dair geri bildirimler aldığını söyledi.
Alman ordusunda 3 bin Müslüman asker
DW’nin sorusuna yanıt veren Alman Savunma Bakanlığı sözcüsü, 2023 tarihli bir araştırmaya göre Alman ordusunda 3 bin civarında Müslüman asker bulunduğu ifade etti.
Alman ordusu içerisindeki Müslüman askerlere yönelik manevi destek ihtiyacı ilk olarak bundan yaklaşık 25 yıl önce Alman ordusunun iç eğitim kurumu olan Liderlik Kültürü Merkezi’nin “Bundeswehr’deki Müslümanlar” başlıklı makalesiyle dillendirilmişti. Ordu içerisinde imam görevlendirilmesi gerektiğine yönelik çağrılar on yılı aşkın süredir devam ediyor.
Ordu içinde diğer dini cemaatlere hizmet veren askeri papazlar da Müslüman askerlere dini hizmet sunulması gerektiğini savunuyor. DW’ye konuşan Protestan Piskopos Bernhard Felmberg, manevi destek ihtiyacı duyan askerlerin hem kendisine hem de diğer Protestan askeri din adamlarına başvurduklarını söylüyor. Felmberg, böyle bir ihtiyaç olduğunun kabul edilmesi gerektiğini belirtiyor.
Manevi desteğin askerler açısından da anayasadaki din özgürlüğü hakkını garanti altına alacağını söyleyen Felmberg, “Bundeswehr’de giderek artan sayıda Müslüman hizmet veriyor. Bu askerlere kendi dinlerinde manevi destek seçeneğinin verilmesini açıkça destekliyorum” diyor.
Hem Katolik hem de Yahudi askeri din adamları da geçen aylarda benzer görüşleri dile getirmişlerdi.
Müslüman askerlere orduda manevi destek sağlayan ülkeler arasında ABD, Kanada, Fransa, Hollanda, İsviçre, Avusturya ve Norveç yer alıyor. Bu ülkelerin çoğunun ordusunda askerî imam bulunuyor. Ancak tüm İslami mezhepleri temsil edecek çatı bir kuruluş bulunmadığı için Almanya’da devlet bunun için gerekli olan düzenlemeyi yapamıyor.
Ordudaki Yahudilere yönelik manevi desteğin uygulamaya koyulması Almanya’daki Yahudiliğin çeşitli mezhepleri adına konuşabilen köklü bir kurum olan Yahudiler Merkez Konseyi ile yapılan bir iş birliği sayesinde 2019 yılında mümkün oldu. Alman ordusunda 500 kadar Yahudi asker olduğu tahmin ediliyor.
Koalisyon partilerinden hükümete çağrı
Mevcut koalisyon hükümetini oluşturan Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’den (FDP) milletvekilleri de Alman ordusundaki Müslüman askerlere manevi destek verilmesi gerektiğini savunuyor.
FDP Grup Başkan Yardımcısı Konstantin Kuhle, SPD’li Meclis Başkan Yardımcısı Aydan Özoğuz ve Yeşiller partisinden Filiz Polat Mayıs 2023’te Alman hükümetinden orduda imam görevlendirilmesini talep etti. Açık bir mektup yazan üç milletvekili, böyle bir desteğin öncelikli olarak ele alınması gerektiğini savunarak, hükümete askerlere yönelik manevi destek hizmetini başlatma çağrısında bulundu. Mektupta, Osnabrück kentinde imam adaylarına yönelik bir eğitim kurumu olan İslam Koleji’nin (Islamkolleg) ilk mezunları verdiğine dikkat çekildi.
DW’nin edindiği bilgilere göre Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius, yaklaşık iki ay sonra çağrıya yanıt vererek bu konunun kendisi için özel bir önem taşıdığını ve sonuç olarak manevi destek için çalışmalara başlanmasını onayladığını bildirdi. Bunun mevcut yasama döneminde gerçekleşmesi gerektiğini belirten Pistorius Savunma Bakanlığının İslam Koleji ile temas halinde olduğunu söyledi.
2019’un sonunda kurulan İslam Koleji, Almanya’da imamların ve diğer din görevlilerinin eğitim alabileceği tek yer değil. Ancak İslam Koleji, projenin içerisinde yer alan aktörler ve akademik bağlantıları sebebiyle siyasette umut ve beklenti yaratmış durumda.
Uçar: Müslüman askerler ikinci veya üçüncü sınıf değil
DW’ye konuşan İslam Koleji Direktörü Bülent Uçar, “Yıllardır Müslüman askeri imam olmasını istiyorduk” diyor. Yahudi askerlere yönelik manevi desteğin yaygınlaştığına dikkat çeken ilahiyat uzmanı Uçar, Müslümanlar açısından da “eşit veya benzer personel ve destek sağlanmasını” istediğini belirtiyor.
Bu konunun yakın zamanda netliğe ulaşması gerektiğini vurgulayan Uçar, Alman ordusundaki Müslümanların “ikinci veya üçüncü sınıf askerler olmadığına” işaret ediyor. Uçar, devletin manevi hizmeti sağlaması gerektiğini de sözlerine ekliyor.
